18 Mart 2009 Çarşamba

Türk Dünyası İçinde Afyonkarahisar

1071,Anadolu'nun bütünüyle Türkleşmeye başladığı tarihtir.Ama bilinen gerçek odur ki,Türkler-Türkmenler çok daha öncelerigruplar halinde Anadolu'ya gelip yerleşmişlerdir.Doğu ve Güneydoğu'da yerleşik bulunan Kürtlerde Orta Asya'dan gelip,Anadolu'ya yerleşmiş olan Türkmenler'dir.Bunlar Anadolu'ya geldikten sonra çevrelerindeki Arap ve Farslar'ın dillerini de kendi dillerine katarak,yeni bir dil oluşturmuşlardır.Dolasiyle Afyonkarahisar'a da,Selçuklu öncesi Türk göçleri olması doğaldır.Selçuklu Devleti için Afyonkarahisar büyük önem arzetmiştir.Ozamanki adı karahisar'ı Sahip olan şehrimiz,adeta devletin başkenti hüviyetini almıştır.Selçuklu Türkmenleriyle birlikte Kavkasya'dan ve Orta Asya'dan Türk göçleri olurken,bunların bir kısmı da Afyonkarahisar'a yerleşmişlerdir.Türk boyları,Anadolu'ya ve Afyonkarahisar'a gelirlerken,beraberlerinde gelenek ve göreneklerini de getirmişlerdir.Nitekim;bugün Afyonkarahisar'da dokunan halı ve kilimlerdeki motiflere Orta Asya ve Kafkasya'da da raslayabilirsniz.Kadınlarımızın göz nuru,el emeği olan işlemelerde de durum aynıdır.Halk oyunlarımızdaki figürler,Orta Asya oyunlarının figürleriyle büyük bir benzerlik arzeder.Bu figürlerde şamanizim izlerinede rastlanır.Oyunlarımızda,bilindiği gibi,kollar artal kanadı gibi açıktır,bir el semaya öteki el ise toptağa yöneliktir.Bunun anlamı yer tanrı ile gök tanrıya ibadedtir.Zira bilindiği gibi eski Türklerde yer ve gök tanrı motifi çok önemlidir.Musikimizin motifleri,sanat musikimizin makamları hemen hemen orta asya ile aynıdır.Mesela,Türkistan'ın dogusundaki Uygur Türkleri'nin musiki motifleri,Türk musikisi motiflerinden farklı değildir.Afyonkarahisar mutfağında özbek pilavı vardır.Tıpkı Özbekistanda yapılan pilav gibi...Kazakistan mutfağının en önemli yemeği olan Beş parmak bizim hamur aşıdır...Keşkek,sadece Afyonkarahisar veya Şuhut ilçemizde değil,bütün Orta Asyada vardır.Dil,aynı dildir.Afyonkarahisar ağzındaki birçok arkaik kelime,Orta Asya'da ve hatta Gagauziye'de yaşamaktadır.Din aynı dindir...Halk edebiyatı ürünlerimiz hemen hemen aynıdır:Atasözleri,halk hikayeleri,Nasrettin hoca fıkraları,efsanelervb..Aşıklık geleneğimiz,Dogu Türkistan'dan batıya,Kafkaslardan Avrupa'ya, nerede Türk varsa,orada yaşamaktadır.Tüm bunlar gösteriyorki;Afyonkarahisar Türk'tür...Afyonkarahisar Türk'lüğün kalesidir.Tüm bu özelliklerinden dolayı Afyonkarahisar'ın,Türk dünyası içerisindeki yeri ve önemi çok büyüktür.

Hiç yorum yok: